Chủ đề này, tưởng chừng đơn giản, nhưng tôi phải nói thật là tôi đã đổ không ít công sức vào nó. Mọi người chỉ cần lên mạng gõ một cái là ra, nhưng cái kết quả ra đó, liệu nó có đúng hoàn toàn không? Đó mới là vấn đề.
Quá Trình “Đào Bới” Của Tôi: Tại Sao Có Nhiều Ngày Thành Lập Đến Vậy?
Thường thì, người ta cứ dõng dạc tuyên bố: Arsenal thành lập năm 1886. Ai cũng biết thế, như một cái mặc định rồi. Nhưng khi tôi bắt tay vào làm cái bài kiểm tra kiến thức của một khách hàng lớn bên Anh, tôi mới thấy cái sự phức tạp nó nằm ở đâu.
Tôi nhớ đợt đó, công ty tôi đang cố gắng ký một hợp đồng béo bở. Khách hàng, một ông lớn trong giới tài chính, lại là một fan cuồng của Arsenal. Sếp tôi, một người cực kỳ tiểu tiết, đã bắt toàn bộ đội ngũ phải làm một bài thuyết trình nhỏ xen kẽ các câu đố vui về lịch sử câu lạc bộ (CLB) để lấy lòng ông ta. Đơn giản mà, cứ 1886 mà phang thôi. Tôi đã nghĩ thế.
Thế nhưng, lúc tôi lục lọi hết các tài liệu chính thống, tôi bắt đầu thấy nó có vấn đề. Nó không phải chỉ có một con số như tôi nghĩ. Nó rải rác:
- 1886: Đây là năm mà CLB được thành lập dưới cái tên Dial Square, bởi một nhóm công nhân tại nhà máy chế tạo vũ khí Royal Arsenal ở Woolwich. Tức là, đây là cái mầm mống đầu tiên, là lúc thai nghén. Họ đá trận đầu tiên vào ngày 11 tháng 12 năm đó.
- 1891: Năm này CLB chính thức chuyển sang chế độ chuyên nghiệp. Đổi tên thành Royal Arsenal, rồi sau đó là Woolwich Arsenal. Cái này, nói nôm na là lúc CLB bắt đầu có tên tuổi và kiếm tiền một cách nghiêm túc.
- 1893: Đây là mốc lịch sử mà nhiều người hay bỏ qua. CLB gia nhập Football League. Tức là, chính thức bước vào sân chơi chuyên nghiệp thực thụ, có giải đấu, có luật lệ ràng buộc. Cái này mới là lúc CLB được công nhận một cách hợp pháp trong giới bóng đá lớn.
Tôi thấy rối như tơ vò. Nếu khách hàng hỏi “khi nào CLB được thành lập với tư cách chuyên nghiệp?” thì sao? Nếu họ hỏi “khi nào CLB bước vào giải đấu lớn?” thì sao? Cái câu “chính xác nhất” nó tùy thuộc vào cái mình muốn nói là cái gì.
Cái Giá Phải Trả Cho Sự Mơ Hồ: Bài Học Thấm Đòn Nhất
Vì quá lo lắng, tôi đã đưa cả ba mốc này vào bài thuyết trình của mình, giải thích rõ ràng. Tôi nói, “Về mặt truyền thống, chúng ta dùng 1886, nhưng về mặt pháp lý và chuyên nghiệp hóa, 1893 mới là quan trọng.”
Và đó là lúc thảm họa ập đến.
Ông khách hàng đó, ông ta chỉ thích số 1886. Ông ta là một người theo chủ nghĩa truyền thống đến mức cực đoan. Khi tôi đưa ra 1893 và phân tích dài dòng, ông ta cau mày. Sếp tôi thì mặt tái mét, ra hiệu liên tục. Tôi cố chữa cháy nhưng mọi chuyện đã muộn. Hợp đồng đó, cuối cùng không ký được. Lý do không hẳn là vì cái câu hỏi lịch sử, nhưng cái sự “phức tạp hóa” một vấn đề đơn giản của tôi đã khiến ông khách hàng khó chịu, mất niềm tin vào sự tập trung của đội ngũ. Sếp tôi sau đó đã giáng cho tôi một trận, nói rằng tôi đã biến một câu hỏi đơn giản thành một bài giảng lịch sử không cần thiết, làm hỏng cả buổi gặp.
Cái công việc đó, tôi đã làm cật lực cả mấy năm trời, vậy mà chỉ vì một cái năm thành lập mà tôi bị cho ra rìa, bị cắt giảm thưởng. Cái ấm ức nó dâng lên đến tận cổ.
Sau đợt đó, tôi quyết định nghỉ việc. Tôi tự nhủ, nếu mình làm hỏng việc vì kiến thức, thì lần sau mình phải là người có kiến thức chuẩn xác nhất, không thể để ai bắt bẻ được nữa. Tôi bắt đầu mày mò, nghiên cứu mọi thứ đến tận cùng, từ những thứ đơn giản nhất như cái năm sinh này, cho đến những thứ phức tạp hơn nhiều. Tôi bắt đầu ghi lại hết, và đó là cách cái blog này ra đời.
Kết Luận Của Một Người “Từng Trải”
Vậy, câu trả lời “chính xác nhất” là gì?
Từ góc độ của một người đã từng đổ máu vì nó, tôi khuyên các bạn:
- Nếu bạn đang nói chuyện với một fan hâm mộ bình thường hoặc trong bối cảnh truyền thống: Cứ dùng 1886. Đây là năm sinh tinh thần. Ai cũng chấp nhận.
- Nếu bạn đang tranh luận với một nhà sử học bóng đá hoặc người quan tâm đến yếu tố pháp lý: Bạn phải đề cập đến 1893, năm CLB gia nhập Football League. Đó là dấu mốc quan trọng nhất cho sự tồn tại chính thức của nó trong hệ thống bóng đá Anh.
Nhưng nếu buộc phải chọn một, cái mà CLB tự hào quảng bá, cái mà áo đấu in hình, thì đó vẫn là 1886. Đơn giản vì nó là khởi nguồn, là chất liệu cho câu chuyện. Cái câu trả lời này nó cũng giống như việc hỏi: “Con người được sinh ra khi nào?” Là lúc thụ thai, lúc ra đời, hay lúc làm giấy khai sinh? Mọi thứ đều đúng, tùy thuộc vào bối cảnh.
Tôi phải mất đi một công việc ngon lành mới học được bài học này. Giờ đây, tôi chia sẻ lại, hy vọng anh em không ai phải vấp ngã vì một cái năm sinh của CLB bóng đá như tôi đã từng.